Odszkodowanie dla uprawnionego po wypadku komunikacyjnym ze skutkiem śmiertelnym – pytania i odpowiedzi

Uprawniony do odszkodowania – kto to?

Osobami uprawnionymi do odszkodowania po wypadku śmiertelnym są członkowie najbliższej rodziny, czyli:

• małżonkowie,
• rodzice,
• dzieci,
• rodzeństwo,
• dziadkowie,
• konkubenci.

Najważniejszym wyznacznikiem otrzymania zadośćuczynienia czy odszkodowania są relacje psychiczne, fizyczne oraz finansowe łączące zmarłego z rodziną.

Kto wypłaca uprawnionemu odszkodowanie po śmierci poszkodowanego w wypadku?

Odszkodowanie po wypadku ze skutkiem śmiertelnym wypłaca ubezpieczyciel OC sprawcy zdarzenia lub UFG w przypadku braku wykupionej polisy przez właściciela pojazdu sprawcy. Uprawnieni mogą również otrzymać odszkodowanie z dobrowolnej polisy NW pojazdu czy wykupionej indywidualnie polisy przez poszkodowanego czy uprawnionego.

OC – co to?

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej pojazdu, czyli OC, to obowiązkowe ubezpieczenie komunikacyjne dla każdego właściciela pojazdu mechanicznego.

Ile wynosi maksymalne odszkodowanie z OC?

• 5,21 mln euro (ok. 22,4 mln zł) w przypadku szkód osobowych;
• 1,05 mln euro (ok. 4,5 mln zł) w przypadku szkód majątkowych.

Gdzie można sprawdzić, czy sprawca wypadku miał kupione ubezpieczenie OC?

• Policja – (po złożeniu wniosku) notatka policyjna. Powinna zawierać informację dotyczącą OC sprawcy, marki oraz modelu pojazdu sprawcy.
• Strona UFG (Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego) – po wpisaniu numeru rejestracyjnego lub nr VIN pojazdu sprawcy wypadku oraz daty zdarzenia pojawia się informacja dotycząca ubezpieczyciela sprawcy oraz rodzaju pojazdu mechanicznego itd.

Czy należy się odszkodowanie po śmierci w wypadku komunikacyjnym męża / żony / siostry / brata / partnera / partnerki / konkubenta / konkubiny / babci / dziadka/ wnuczki / wnuka / cioci / wujka / teścia / teściowej / zięcia / synowej?

Najbliżsi członkowie rodziny mogą dochodzić odszkodowania z OC sprawcy wypadku, gdy wykażą silne i wyjątkowe relacje ze zmarłym. Muszą wykazać, że śmierć poszkodowanego wywołała u nich szereg negatywnych skutków i konsekwencji.

Jaka jest postawa prawna zadośćuczynienia dla uprawnionych po śmierci poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym?

§ 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

§ 2. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

§ 3. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

§ 4. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”.

Jakie dokumenty są niezbędne, aby ubiegać się o odszkodowanie?

• Dokument potwierdzający odpowiedzialnego za zdarzenie i jego ubezpieczyciela OC (notatka policyjna, umorzenie postępowanie, wyrok, opinia biegłego);
• dokumenty potwierdzające powinowactwo oraz relacje łączące poszkodowanego z uprawnionym do odszkodowania (akt małżeństwa, akt urodzenia, zaświadczenie o zameldowaniu);
• akt zgonu i dokumentacja medyczna z procesu leczenia, jeżeli takowe miało miejsce;
• dokumenty potwierdzające relacje (zdjęcia czy oświadczenia świadków);
• dokumenty wskazujące pogorszenie sytuacji materialnej po śmierci poszkodowanego.

Jak wysokie odszkodowanie należy się po śmierci osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym?

Wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia jest uzależniona od wielu czynników, w tym od:

• relacji i więzi łączących poszkodowanego z uprawnionym;
• wieku poszkodowanego;
• wieku uprawnionego;
• zależnościach finansowych łączących poszkodowanego z uprawnionym.

W praktyce wysokość odszkodowania to minimum kilka tysięcy a maksimum to nawet kilkaset tysięcy, jak również kilka milionów złotych.

Co to jest kwota bezsporna?

Kwota bezsporna odszkodowania to kwota, która należy się poszkodowanemu lub uprawnionemu po przyjęciu odpowiedzialności przez ubezpieczyciela niezależnie od dalszych ustaleń.

Co to jest ugoda?

Ugoda to dokument (umowa), w którym obie strony (poszkodowany /uprawniony i ubezpieczyciel) idą na wzajemne ustępstwa, dochodząc do akceptowalnego porozumienia. Ugoda ma na celu polubowne zamknięcie sprawy ze rzeczeniem się poszkodowanego lub uprawnionego dalszych roszczeń.

Jak długo będę czekać na odszkodowanie?

Zgodnie z prawem ubezpieczyciel od momentu wpływu zgłoszenia szkody ma 30 dni na wydanie decyzji. W przypadku przyjęcia odpowiedzialności za zdarzenie ubezpieczyciel przekazuje kwotę w tym terminie.

Czy ubezpieczyciel może wydłużyć proces likwidacji szkody?

W sytuacjach uzasadnionych termin na wydanie decyzji może się wydłużyć do 90 dni. Zakład ubezpieczeń musi poinformować o tym na piśmie poszkodowanego/uprawnionego czy też jego pełnomocnika.

Jeżeli poszkodowany, który poniósł śmierć w wypadku komunikacyjnym przyczynił się do zaistniałego zdarzenia, czy wyklucza to możliwość uzyskania odszkodowania przez rodzinę poszkodowanego i zmarłego w wypadku komunikacyjnym?

W przypadku przyczynienia się do zdarzenia oraz przyczynienia się do poniesionych obrażeń ubezpieczyciel ma prawo do pomniejszenia przyznanego odszkodowania o procent przyczynienia się do zdarzenia lub poniesionych obrażeń.

Czy po śmierci pijanego pasażera lub pieszego należy się odszkodowanie najbliższej rodzinie z OC sprawcy wypadku?

Bez wyjątku każdy uczestnik ruchu drogowego (pieszy, rowerzysta czy kierowca) ma obowiązek przestrzegania przepisów prawa ruchu drogowego. Jeżeli poszkodowany, który znajduje się pod wpływem alkoholu, przestrzegał przepisów, a sam fakt upojenia alkoholowego nie wpłynął na jego śmierci, to ubezpieczyciel OC sprawcy nie można odmówić osobom najbliższym poszkodowanemu prawa do uzyskania stosownego odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty.

Dziecko wbiegło na jezdnię – czy po śmierci potraconego dziecka rodzice i jego rodzeństwo mają prawo do odszkodowania z OC pojazdu?

Rodzinie małoletniego do 13 roku życia, zawsze zostaje przyznane odszkodowanie, mimo że to dziecko będzie określone jako sprawca zdarzenia. Przyznane zadośćuczynienie zawsze jest pomniejszone o procentowo ustalony wskaźnik przyczynienia do zaistniałej sytuacji. Procent przyczynienia jest uzależniony od okoliczności zdarzenia i wieku dziecka.

Co wpływa na wydłużanie się procesu likwidacji szkody przez ubezpieczyciela?

W uzasadnionych przypadkach ubezpieczyciel może wstrzymać się z wydaniem decyzji do 90 dni. Uzasadnionym przypadkiem jest tu brak dokumentacji niezbędnej do likwidacji szkody np. brak dokumentu potwierdzającego odpowiedzialność sprawy (np. mowa tu o prawomocnym wyroku). O powodzie wydłużenia się procesu likwidacji szkody zakład ubezpieczeń musi poinformować poszkodowanego czy uprawnionego do odszkodowania w formie pisemnej. Decyzję ubezpieczyciel musi wydać w ciągu 14 dni od momentu otrzymania potrzebnych mu dokumentów czy informacji.

Odszkodowanie, gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia i jest nieznany – czy należy się odszkodowanie uprawnionym po śmierci poszkodowanego?

W przypadku umorzenia postępowania przez policję/prokuraturę ze względu na fakt, że sprawca wypadku zbiegł z miejsca zdarzenia, to osoba uprawniona do odszkodowania z OC sprawy wypadku drogowego do ma prawo zwrócić się do UFG, czyli Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego za pośrednictwem każdego innego zakładu ubezpieczeń np. PZU z żądaniem wypłaty odszkodowania.

Co to jest UFG?

UFG (Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny) to instytucja, która zajmuje się wypłatą odszkodowań ofiarom wypadków i osobom uprawnionym do odszkodowania, które zostały spowodowane przez osoby nieposiadające obowiązkowego OC lub w sytuacji, gdy sprawca wypadku zbiegł i nie został zidentyfikowany.

Kiedy należy zrobić zgłoszenie szkody z OC sprawcy w przypadku śmierci poszkodowanego?

Roszczenia z OC sprawcy w przypadku śmierci osoby poszkodowanej ulegają przedawnieniu po upływie 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa. Praktycznie każde zdarzenie ze skutkiem śmiertelnym (o ile sprawcą nie jest sam zmarły) jest przestępstwem, nawet gdy nie zapadnie prawomocny wyrok.

Czy uprawniony musi przerobić okres żałoby i zakończyć leczenie, aby domagać się odszkodowania z polisy OC sprawcy?

Roszczenia do ubezpieczyciela OC sprawcy zdarzenia drogowego można złożyć w każdym momencie. Często szybsza likwidacja szkody (niż po przerobieniu żałoby) pozwala na uzyskanie większego świadczenia.

Jakie świadczenia przysługują uprawnionemu po wypadku ze skutkiem śmiertelnym?

• Zadośćuczynienie;
• zwrot kosztów leczenia i pogrzebu;
• stosowne odszkodowanie;
• renta alimentacyjna.

Czy można domagać się odszkodowania, jeżeli w wypadku ucierpiało moje dziecko lub inny członek rodziny, ale był on sprawcą zdarzenia lub przyczynił się do jego zaistnienia?

Jeżeli sprawca wypadku poniósł śmierć w związku z poniesionymi obrażeniami, to jego najbliżsi członkowie rodziny nie mają prawa do odszkodowania z OC pojazdu, którym się poruszał czy też OC innego uczestnika zdarzenia. Jeżeli poszkodowany przyczynił się do zdarzenia, ale nie był on w 100% winny jego zaistnieniu, wówczas osoby uprawnione mają prawo otrzymać świadczenia z OC. Będzie ono jednak stosunkowo pomniejszone o wysokość przyczynienia.

Pełnomocnik – czy jest potrzebny?

Proces dochodzenia roszczeń z OC sprawcy w przypadku zdarzeń ze skutkiem śmiertelnym jest procesem złożonym, dlatego też warto posiadać wsparcie profesjonalnego pełnomocnika.

Czy sprawa o odszkodowanie musi trafić do sądu? Czy osoba uprawniona do odszkodowania musi zeznawać przed sądem?

Nie każda likwidacja szkody z OC sprawcy kończy się prawomocnym wyrokiem sądowym przed sądem cywilnym. Wiele z roszczeń ma swój finał na etapie przedsądowym np. w formie ugody. Osoba uprawniona, która zdecyduje się na dochodzenie swoich praw na etapie sądowym, musi być świadoma, że przynajmniej raz będzie musiała pojawić się przed sądem w celu jego słuchania. Jak również będzie musiała stawić się u minimum jednego biegłego lekarza (psychologa, psychiatry), który ma określić jak przebiegał proces żałoby i czy zdarzenie spowodowało uszczerbek na zdrowiu psychicznym uprawnionego.

Czy warto korzystać z pomocy prawnika lub kancelarii odszkodowawczej, aby uzyskać odszkodowanie po śmierci poszkodowanego?

Wyspecjalizowany pełnomocnik powinien pokierować sprawą o odszkodowanie w sposób profesjonalny, m.in. koordynując proces zbierania dokumentacji, jak również likwidacji szkody czy przygotowując sprawę na etap postępowania sądowego oraz reprezentując klienta (uprawnionego do odszkodowania) na etapie sądowym.