Małoletni sprawca wypadku a odszkodowanie

Zachowanie dzieci jest bardzo nieprzewidywalne. Nawet w wieku kilkunastu lat nie są w stanie prawidłowo ocenić konsekwencji swoich działań. Dlatego tak często zdarza się, iż przechodzą bądź przebiegają przez jezdnię w niedozwolonym miejscu, czy w niedozwolony sposób. Powodują także zderzenia z pojazdem jadąc na rowerze, rolkach czy deskorolce.

W 2017 roku dzieci do lat 14 były sprawcami aż 714 wypadków. W tym aż 14 wypadków spowodowały dzieci, które nie ukończyły 6 roku życia, a aż 300 w wieku od 7 do 14 lat. To bardzo niepokojące statystyki.

Czy mimo spowodowania przez małoletniego wypadku, w którym odniesie on obrażenia ciała, nadal ma on prawo uzyskać odszkodowanie? Czy odpowiedzialność za wypadek zawsze ponoszą jego rodzice i kiedy odszkodowanie będą musieli zapłacić ze swojej kieszeni?

Odpowiedzialność w przypadku małoletniego do lat 13

Zgodnie z prawem małoletni do lat 13 nie ponosi odpowiedzialności za swoje czyny ani wyrządzone szkody. Nie posiada on jeszcze na tyle ukształtowanej psychiki i dojrzałości, aby być w stanie przewidzieć konsekwencje swoich czynów i realnie ocenić sytuację na drodze.

Nawet jeśli dziecko, które nie ukończyło 13 lat, wbiegnie pod pojazd czy na pasy – nie będzie ponosiło wyłącznej winy za spowodowanie wypadku. Mimo iż jego nieprawidłowe zachowanie będzie przyczyną wypadku, ma on prawo dochodzić odszkodowania z polisy OC pojazdu uczestniczącego w zdarzeniu. Jest to sytuacja dość niezwykła. Kierujący pojazdem, mimo iż nie jest sprawcą zdarzenia, wypłaci odszkodowanie małoletniemu, który odniesie obrażenia ciała w kolizji z jego pojazdem.

Również, jeśli kierujący pojazdem nie zostanie zidentyfikowany przez policję, lub zbiegnie z miejsca zdarzenia – poszkodowany nadal ma prawo do odszkodowania, które wypłaci Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

Małoletni poszkodowany może ubiegać się o:

• zadośćuczynienie za ból i cierpienie oraz doznany uszczerbek na zdrowiu;
• odszkodowanie, czyli zwrot wszystkich kosztów związanych z leczeniem powypadkowym, lekami, dojazdami do lekarzy, rehabilitacją oraz zakupem sprzętów ortopedycznych;
• rentę na zwiększone potrzeby – jeśli stale wymaga rehabilitacji, specjalnej diety lub stosowania drogich leków;
• koszty opieki osób trzecich, gdy wymaga pomocy w ubieraniu, poruszaniu, karmieniu czy czynnościach higienicznych.

Z roszczeniami do Towarzystwa o odszkodowanie w imieniu małoletniego występuje rodzic lub prawny opiekun. Jednak w przypadku zawarcia ugody na znaczną kwotę – jej realizacja będzie wymagała uzyskania zgody sądu rodzinnego na rozporządzanie majątkiem dziecka.

Przyczynienie się do szkody

Nawet jeśli dziecku nie można przypisać wyłącznej winy za wypadek, Towarzystwo Ubezpieczeń przy ocenie wysokości świadczenia bierze pod uwagę stopień przyczynienia się małoletniego do szkody. Analizując okoliczności zdarzenia oraz oceniając zdolności poszkodowanego do oceny własnych czynów i zachowania, Towarzystwo Ubezpieczeń uwzględnia stopień przyczynienia się do szkody. W przypadku starszych dzieci może on wynosić nawet od 50 – 90% wartości odszkodowania. O taką wysokość pomniejszana jest kwota adekwatna do doznanych obrażeń i cierpień fizycznych. W przypadku młodszych dzieci, których wiedza o świecie i zasadach ruchu drogowego jest ograniczona, stopień przyczynienia może być znacznie niższy.

Odpowiedzialność rodzica za szkody małoletniego

Za spowodowanie szkody lub wypadku przez małoletniego do lat 13 może zostać obciążony rodzic lub prawny opiekun. Będzie mu przypisana wina, jako odpowiedzialność w nadzorze.

Możliwość wyłączenia odpowiedzialności rodzica wymaga udowodnienia:

• sprawowania należytego nadzoru
• faktu, iż szkoda zaistniałaby również, nawet w przypadku prawidłowego sprawowania nadzoru

Dobrym przykładem wyłączenia odpowiedzialności jest szkoda, która powstała podczas powrotu dziecka ze szkoły. Dziecko 11-12 letnie może samodzielnie wracać ze szkoły, jeśli droga jest bezpieczna. W takim przypadku rodzic prawidłowo sprawuje nadzór nad dzieckiem i nie dopuszcza się z tego tytułu zaniedbań. Jednak mimo tego dziecko może wbiec pod nadjeżdżający pojazd, jeśli źle oceni jego prędkość czy odległość i doznać obrażeń ciała.

Inaczej jednak sytuacja wygląda, jeśli rodzic pozostawi w uruchomionym pojeździe kluczyki i nie dopilnuje dziecka, które tym pojazdem spowoduje wypadek lub szkodę na mieniu. Będzie to już wina, za którą rodzic może ponieść także odpowiedzialność karną. Będzie także zobowiązany do naprawienia wszelkich szkód.

Odpowiedzialność za szkody, których sprawca ukończył 13 rok życia

Po ukończeniu 13 roku życia w myśl prawa zyskujemy świadomość i wiedzę dotyczącą swoich działań i ich negatywnych konsekwencji. Jeśli więc dziecko spowoduje wypadek lub uszkodzi czyjeś mienie, to nie będzie mieć prawa do uzyskania odszkodowania za swoje obrażenia cielesne. Równocześnie jego rodzice lub opiekunowie prawni będą zobowiązani do pokrycia wszelkich szkód i wypłaty odszkodowania na wyrządzone szkody.

Jeśli rodzice będą posiadać ubezpieczenie OC w życiu prywatnym, możliwa będzie wypłata odszkodowania z tego tytułu przez Towarzystwo Ubezpieczeń. Jednakże odpowiedzialność ubezpieczyciela istnieje jedynie do wysokości sumy ubezpieczenia. W przypadku znacznych szkód, których ubezpieczenie nie pokryje, rodzice będą musieli wyrównać straty z majątku własnego.

Jeśli dziecko pozostawione bez opieki rodzica spowoduje poważny wypadek, rodzice mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej za rażące niedbalstwo w nadzorze. Jeśli pozwolą, aby dziecko, które nie posiada uprawnień ani zdolności prowadzenia pojazdu mechanicznego, kierowało nim, a ono spowoduje wypadek lub narazi czyjeś życie lub zdrowie, nie będą w stanie wyłączyć swojej odpowiedzialności za zdarzenie.

Dowiedź się więcej o postępowaniu sądowym o odszkodowanie z ubezpieczenia OC pojazdu.