Zadośćuczynienie po śmierci bliskiej osoby

W obecnym stanie prawnym bliscy osób, którzy zginęli w wypadku nie z własnej winy, mogą ubiegać się o zadośćuczynienie na podstawie dwóch podstaw prawnych. Obie uregulowane są w Kodeksie Cywilnym. Podstawą jest artykuł mówiący o naruszeniu dóbr osobistych – art. 24 § 1 KC dla zdarzeń sprzed 2.08.2008 r. Nowelizacją KC wprowadzono przepis 446.§4., który przyznaje bliskim prawo do zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Kto ma prawo do odszkodowania za śmierć bliskiej osoby?

Zadośćuczynienie po śmierci osoby bliskiej nie jest tożsame z potocznym stwierdzeniem „odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej”. O ile odszkodowanie ma wymiar przede wszystkim finansowy, o tyle zadośćuczynienie jest rekompensatą za doznaną szkodę natury psychicznej. Prawo do zadośćuczynienia za stratę bliskiej osoby zgodnie z przepisem przyznawane jest „najbliższym członkom rodziny zmarłego”.

Wysokość zadośćuczynienia po śmierci osoby bliskiej

Wysokość zadośćuczynienia zależy od stopnia bliskości i zażyłości relacji osoby roszczącej z osobą zmarłą, możliwości ich udowodnienia, czasami także widocznego uszczerbku na zdrowiu psychicznym spowodowanym tą stratą. Niejednokrotnie na wysokość zadośćuczynienia wpływ będzie mieć stanowisko i polityka sądu, który orzeka w sprawie sądowej.

Jak udowodnić krzywdę?

Pomijając aspekt odpowiedzialności sprawcy wypadku, uprawniony do zadośćuczynienia powinien wykazać istnienie bliskich i zażyłych relacji. W praktyce może to wiązać się z solidnie udokumentowanym oświadczeniem lub zeznaniami uprawnionego, przedstawieniem zdjęć, udowodnienia wspólnego zamieszkiwania, wykazania dokumentacji medycznej potwierdzającej leczenie u psychologa lub psychiatry po stracie bliskiego.

Jaki jest termin przedawnienia zadośćuczynienia?

Szkody osobowe wynikające ze śmierci przedawniają się najczęściej po okresie 20 lat od dnia zdarzenia. Bywa jednak, iż sprawca wypadku drogowego zbiegł z miejsca zdarzenia co zmusza bliskich do udowodnienia w postępowaniu sądowym przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, iż doszło do przestępstwa (jeżeli pozew złożono po okresie 3 lat od daty zdarzenia).

Czy bliscy mogą starać się również o inne odszkodowania?

Tak, jeżeli śmierć bliskiej osoby spowodowała również straty natury materialnej. Uprawnieni mogą starać się m.in. o zwrot kosztów pochówku, odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej oraz renty. Roszczenia majątkowe po śmierci bliskiej osoby zostały omówione w innym artykule.

Wysokość zadośćuczynienia po śmierci bliskiej osoby

Mając na uwadze wszystkie czynniki wpływające na wysokość uznanych przez sąd roszczeń, można stwierdzić, iż ich wysokość jest bardzo rozbieżna. W wielu sprawach zdarzają się oddalenia, zaś w tzw. casusie smoleńskim przyznawano nawet 200 tys. zł zadośćuczynienia. Średnia wartość roszczenia za stratę rodzica wynosi 80 tys. zł, za stratę dziecka 60 tys. zł. Najniżej wyceniana przez sądy jest strata dziadków – ok. 30 tys. zł.

Kto wypłaca zadośćuczynienie?

Jeżeli roszczenia mogą zostać pokryte z ubezpieczenia sprawcy zdarzenia, warto skorzystać z tej możliwości. Często bowiem sami sprawcy szkody nie posiadają odpowiedniego majątku aby wnosić z niego o wypłacenie rekompensaty. W przypadku ubezpieczeń obowiązkowych – wypadków rolniczych czy drogowych z udziałem pojazdów mechanicznych, odszkodowania i zadośćuczynienia wypłaca ubezpieczyciel OC pojazdu sprawcy wypadku lub ubezpieczyciel właściciela gospodarstwa rolnego.