Przedawnienie roszczeń po wypadkach

Poszkodowany, który chce dochodzić roszczeń odszkodowawczych, musi zwrócić uwagę na jedną istotną okoliczność czyli bieg terminów przedawnienia roszczeń odszkodowawczych.
Skutki przedawnienia roszczeń po wypadku komunikacyjnym są takie same dla jakichkolwiek innych roszczeń (np. po wypadku przy pracy). Najogólniej mówiąc jeżeli nastąpi np. przedawnienie zadośćuczynienia, ubezpieczyciel może uchylić się od jego zaspokojenia.

Skąd biorą się terminy przedawnień?

Większość roszczeń, które wynikają z wypadków samochodowych/motocyklowych, wypadków w rolnictwie czy wypadków przy pracy ma terminy przedawnienia roszczeń uregulowane w kodeksie cywilnym (kc). Termin przedawnienia zależy od kwalifikacji czynu popełnionego przez sprawcę zdarzenia. Najogólniej co do zasady roszczenia z umów ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech (art. 819§1 kc).

Przedawnienie roszczeń po wykroczeniu

Wykroczenie to zgodnie z art. 1 § 1 i 2 kodeksu wykroczeń (kw) – czyn zabroniony (bezprawny, zawiniony, społecznie szkodliwy) pod groźbą kary. Zgodnie z art. 4421§1 roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, przedawnienia się z upływem lat trzech (3) od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie lub podmiocie zobowiązanym do jej naprawienia.

Dalszy bieg terminu przedawnienia

Termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych zaczyna swój bieg na nowo w momencie wydania przez ubezpieczyciela pierwszej pozytywnej decyzji uwzględniającej (wskazane) roszczenia bądź ich odmowy. Nie zgłoszenia roszczenia (np. kosztów leczenia) w terminie, niestety powoduje jego przedawnienie w terminie wskazanym w kodeksie cywilnym.

Przedawnienie roszczeń po przestępstwie

Jeżeli szkoda powstawała w wyniku przestępstwa, to roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu dwadzieścia (20) lat od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie lub podmiocie zobowiązanym do jej naprawienia (art. 4421§2 kc). Przestępstwto jest czynem zabronionym pod groźbą kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 miesiące (art. 157 § 1 kodeksu karnego). W przypadku wypadku komunikacyjnego najczęściej czyn kwalifikuje się jako przestępstwo, jeżeli doszło do rozstroju zdrowia na czas dłuższy niż 7 dni.

Od kiedy liczymy termin przedawnienia?

Biorąc pod uwagę zawiłość tego tematu najlepiej posłużyć się przykładem.
Załóżmy takie zdarzenie: kierowca miał wypadek samochodowy 02.12.2015 r. nie z własnej winy czyli odpowiedzialność ponosi inny kierowca. W wyniku zdarzenia doznał on szkody na pojeździe oraz urazu kręgosłupa nie powodującego dysfunkcji organu trwającej powyżej 7 dni. Biorąc pod uwagę powyższe informacje mamy do czynienia ze zdarzeniem o charakterze wykroczenia a co za tym idzie czas przedawnienia rozpoczyna bieg w dniu 02.12.2015 r. a sprawa ulega przedawnieniu 02.12.2018 r. Jeżeli poszkodowany zgłosi szkodę na osobie ubezpieczycielowi w dniu 20.12.2017 r. przerwie tym samym bieg terminu przedawnienia (na dzień 20.12.2020). Ubezpieczyciel wydając decyzję o wypłacie kwoty bezspornej w dniu 18.01.2018 r., nadaje sprawie ponownie nowy termin przedawnienia na dzień 18.01.2021.
Jeżeli w tym samym zdarzeniu poszkodowany kierowca, doznał szkody w postaci złamania nogi i skutkowało to rozstrojem zdrowia powyżej 7 dni to sprawca wypadku zapewne został skazany prawomocnym wyrokiem w sprawie karnej. W takiej sytuacji sprawa przedawni się dopiero się po upływie 20 lat od momentu zdarzenia, tj. w dniu 02.12.2035.

Przedawnienie w przypadku osoby małoletniej

W przypadku osób małoletnich (osób, które w chwili wyrządzenia szkody nie ukończyły 18 roku życia), okres przedawnienia upływa dopiero po dwóch (2) latach od uzyskania przez niego pełnoletności (akt. 4421 § 4 kc). Pozwala to chronić interesy poszkodowanych, które z pewnych względów nie mogły samodzielnie dochodzić swych praw przed sądem, bądź ze względu na zaniedbania opiekunów prawnych pozbawione zostały należnych im świadczeń.