Odszkodowanie po wypadku przy pracy

Redakcja

Wypadki przy pracy zdarzają się każdego roku. W ciągu 2017 r. szkód doznało przeszło 80 tys. osób. Na skutek zaniedbań pracownika, pracodawcy, wadliwości sprzętu czy nieprzestrzegania zasad bhp poszkodowani doznają trwałego inwalidztwa lub poważnych uszczerbków. W takiej sytuacji należy pamiętać, iż poszkodowany ma prawo wystąpić o należne odszkodowanie z ZUS czy też od pracodawcy (lub jego ubezpieczyciela OC).

Definicja wypadku w pracy

Wypadek przy pracy definiowany jest jako zdarzenie nagłe, które zostało wywołane przyczyną zewnętrzną, powodując uraz, śmierć. Związek z pracą polega na:
wykonywaniu przez pracownika zwykłych czynności pracowniczych lub poleceń osól przełożonych,
wykonywaniu lub związku z wykonywaniem czynności na rzecz pracodawcy bez polecenia,
w czasie pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy, np. między siedzibą pracodawcy a miejscem pracy.
Pracownik ma również określone uprawnienia wynikające z wypadku:

  • podczas podróży służbowej,
  • podczas wykonywania zadań zleconych przez organizacje związkowe,
  • podczas szkolenia.

Jak postępować po wypadku przy pracy?

Przede wszystkim uczestnicy zdarzenia powinni zadbać o zdrowie i życie poszkodowanych. Należy zabezpieczyć miejsce wypadku, powiadomić odpowiednie służby (pogotowie, policję) oraz pracodawcę. Jeżeli praca odbywała się na maszynach, należy je niezwłocznie wyłączyć.

Zespół powypadkowy dla zbadania przyczyn zdarzenia

Zgodnie z przepisami prawa pracodawca powinien przygotować protokół powypadkowy i powołać zespół, który oceni przyczyny wypadku. Celem zespołu jest przygotowanie protokołu i ocenienie czy wypadek miał charakter wypadku przy pracy i kto ponosi za niego odpowiedzialność.
Przygotowany protokół powypadkowy poszkodowany ma prawo zaakceptować (jeżeli jest zgodny z jego oceną) lub nanieść swoje uwagi i zastrzeżenia (jeżeli protokół nie jest zgodny z prawdą). Daje to gwarancję, iż wszystkie informacje istotne dla sprawy znajdą się w protokole bhp.
Pracodawca zatwierdza protokół w ciągu 5 dni lub zwraca do zespołu w celu dokonania poprawek.

Podstawowe dokumenty do ubiegania się o odszkodowanie z ZUS i z OC pracodawcy

Protokół bhp jest podstawowym dokumentem dotyczącym wypadku przy pracy. Jego brak znacznie utrudnia dochodzenie roszczeń tak wobec ZUS jak i wobec pracodawcy. Ponad protokołem, poszkodowany powinien zadbać o dokumentację medyczną i zaświadczenia medyczne od lekarza dotyczące stanu zdrowia i leczenia powypadkowego.

Jakie świadczenia po wypadku przy pracy z ZUS?

Poszkodowany ma przede wszystkim prawo występowania o świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:

  • jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy – przysługuje tylko w przypadku długotrwałego lub stałego uszczerbku na zdrowiu,
  • zasiłek chorobowy – z tytułu niezdolności do pracy, wypłacany nie dłużej niż 182 dni, to 100% wynagrodzenia,
  • zasiłek wyrównawczy,
  • świadczenia rehabilitacyjne,
  • rentę lub dodatek do renty,
  • dodatek pielęgnacyjny,
  • zwrot kosztów leczenia.

Bliscy zmarłego na skutek wypadku mogą otrzymać z ZUS następujące świadczenia:

  • jednorazowe odszkodowanie,
  • rentę rodzinną lub dodatek do renty,
  • zwrot kosztów pochówku.

Świadczenia z ZUS nie zostaną wypłacone jeżeli poszkodowany uznany został za winnego spowodowania wypadku. W przypadku przyczynienia lub współwiny odszkodowania zostaną wypłacone.

Odszkodowania za wypadek przy pracy od pracodawcy lub ubezpieczyciel OC

Poszkodowani w wypadkach przy pracy lub ich bliscy powinni pamiętać, iż mają prawo również ubiegać się o należne świadczenia z „kieszeni” pracodawcy lub od jego ubezpieczyciela OC. Świadczenia od pracodawcy (w tym z OC) mają charakter uzupełniający, zatem najpierw należy uregulować wnioski odszkodowawcze złożone do ZUS.
Odszkodowanie od pracodawcy należeć się będzie wówczas, gdy poszkodowany nie jest winny spowodowania wypadku i doznanej szkody. Przyczynienie się do powstania szkody ma tutaj również znaczenie, przy czym nie odbiera ono prawa do odszkodowania, a jedynie ma wpływ na procentowe zmniejszenie wartości. Udowodnienie winy, zaniedbań po stronie pracodawcy lub współpracowników ma istotny wpływ na powodzenie procesu odszkodowawczego.

Jakie świadczenia po wypadku od pracodawcy?

Przede wszystkim poszkodowany pracownik może wystąpić o zadośćuczynienie za doznany ból i cierpienie.
Ponadto poszkodowany może wystąpić o:

  • zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji,
  • utracone dochody i renty.

Bliscy zmarłego na skutek wypadku mogą wystąpić o stosowne odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej, zadośćuczynienia oraz renty dla małżonka czy małoletnich, będących na utrzymaniu zmarłego.

Czy pracownik bez umowy może uzyskać odszkodowanie za wypadek przy pracy?

Tak, ponieważ brak spełnienia obowiązku zatrudnienia przez pracodawcę nie zwalnia go z odpowiedzialności cywilnej za własne zaniedbania i zaniechania w zakresie bezpieczeństwa pracy. Oczywiście brak umowy o pracę, umowy zlecenia czy o dzieło może być powodem sporych trudności formalnych ze zgłoszeniem wypadku, tak w ZUS jak i z OC pracodawcy. Brak protokołu powypadkowego może uniemożliwić stosowne załatwienie sprawy. W takich przypadkach Państwowa Inspekcja Pracy nie potrafi skutecznie interweniować w celu wyegzekwowania obowiązków pracodawcy. Może okazać się, iż posiadanie odpowiedniego pełnomocnika będzie koniecznością.